134 gün süren direnişten Dünya Kobanê Günü’ne

IŞİD’in ilk yenilgisini tattığı kent olan Kobanê’de verilen direnişin dünyaya mal olmasıyla 1 Kasım, tarihe ‘Dünya Kobanê Günü’ olarak kazındı.

IŞİD’in 2014’te Kuzey ve Doğu Suriye kantonlarından Kobanê’ye yönelik giriştiği saldırının üzerinden 6 yıl geçti. Kobanê’de IŞİD’e karşı verilen mücadele Suriye başta olmak üzere Ortadoğu’da yeni bir sayfa açtı. Devletleri dize getiren IŞİD’in yenilebileceği ilk kez Kobanê’de kanıtlandı. Sergilenen direniş tüm dünyada ilham kaynağı olurken, Kobanê etrafında kenetlenen dünya halkları, yeni bir yaşam arayışına girdi. Suriye’de açılan bu yeni sayfa, tüm halklar için bir mücadele birlikteliğini sağlarken, bunun başını ise Kobanê çekti.

Musul’dan Rakka’ya

5 yıl Suriye sahasında kalan IŞİD, Ortadoğu’ya dair planlarını hayata geçirmeye çalışıyordu. Bu kapsamda Rakka’yı işgal eden IŞİD, 2014 yılının Haziran ayında ise Musul’u ele geçirdi. Musul’u bir günde düşüren IŞİD, 3 Ağustos’ta ise Şengal’e yöneldi. Şengal’i de işgal ederek, Êzidîleri katliamdan geçiren, binlerce kadını kaçırıp, kurduğu köle pazarlarında satan, onbinlercesini sürgüne gönderen IŞİD, Êzidî halkına “73. fermanı” yaşattı. Böylesi bir vahşete maruz kalan Êzidîlerin imdadına ise, HPG/YJA Star ve YPG/YPJ güçleri yetişti. Bu güçler, IŞİD ile çatışa çatışa onbinlerce Êzidî’nin Şengal Dağı’na geçmesini sağladı. Ardından yapılan çağrılarla YPG/YPJ savaşçıları tarafından Şengal ile Rojava arasındaki Cezaa yolunun güvenliği alındı. Fermandan kurtarılan Êzidîler, bu yol ile Şengal Dağı’ndan Rojava’ya geçirildi. Kuşatmayı kırmayı başaran YPG/YPJ güçleri, Şengal’i özgürleştirdikleri 13 Kasım 2015 tarihine kadar IŞİD’e karşı savaştı.

Kobanê…

Rojava Devrimi’nin ilk kıvılcımının yakıldığı yer olan Kobanê’de ise, Cizîre ve Efrîn kantonları ile birlikte “demokratik özerklik” ilan edilmişti. Şengal’den sonra buraya yönelen IŞİD,15 Eylül 2014’te Kobanê’ye dönük kapsamlı bir saldırı başlattı. Kenti kısa bir sürede düşürmeyi planlayan IŞİD, tarihte görülen ender direnişlerden biri ile karşılaştı ve bütün planları altüst oldu. Kobanê’de aylar süren direnişle tüm dünyaya korku salan IŞİD ilk yenilgisini burada tattı.

Sonuna kadar direniş

IŞİD’in üç koldan saldırıya giriştiği Kobanê’deki direniş çizgisini kentin yaklaşık 35 kilometre doğusundaki Serzûrî köyünde bulunan 12 savaşçı çizdi. Yüzlerce IŞİD’li çatışmaların ikinci gününde Rodi Efrîn komutasındaki bu YPG ve YPJ’lilere tankla, topla saldırıya girişti. Karargahtan gelen “geri çekilin” talimatını dinlemeyen 12 savaşçı, mevzilendikleri köy okulunda 24 saat boyunca IŞİD’e geçit vermedi. Kobanê tarihine kazınacak direnişin kararlılığını gösteren ise Rodi Efrîn’in şu sözleri oldu: “Biz sonuna kadar direneceğiz ve düşmanın geçişine izin vermeyeceğiz. Şehit düşeceğimizi biliyoruz, ancak yolumuzdan yürüyecek olanlar da var.” Serzûrî’de tohumu ekilen direniş, Kobanê kent merkezinde Arîn Mîrkan, Gelhat Gabar, Êrîş Efrîn, Zozan Kobanê ve Baran Kobanê gibi yaşamını yitiren yüzlerce savaşçının kahramanlığı ile devam etti.

Direniş büyüyor

Kobanê’de verilen direniş, diğer parçalar gibi dünya genelindeki milyonlarca Kürdü yekvücut haline getirdi. Saldırıların devam ettiği 22 Eylül günü, PKK Lideri Abdullah Öcalan “Kobanê’nin düşüşü, tüm Kürdistan’ın düşüşü demektir. Herkes bu gerçekliğe göre hareket etmeli” diyerek direnişi büyütme çağrısı yaptı. Öcalan’ın “Kobanê, Kürt sorunun çözüm anahtarıdır” söylemi üzerine Kobanê etrafında kenetlenen Kürtler, ulusal birliğin nüvelerini attı.

Öcalan’ın mesajı

Öcalan’ın çağrısı ile fitili ateşlenen direniş, aynı zamanda Türk askerleri ile IŞİD’lilerin Kobanê sınırında yan yana gözüken fotoğraflarının yanı sıra ekranların karşısına geçen dönemin Cumhurbaşkanı Recep Tayip Erdoğan’ın Kobanê’ye dair sarf ettiği ‘düştü, düşecek’ sözüyle de büyüdü. Ayağa kalkan Kürtler karşısında biçare kalan dönemin hükümeti yine ancak Öcalan’ın çağrısı ile Kürtleri durdurabildi.

Milyonlar sokaklara aktı

Kobanê’nin hemen karşısında bulunan Urfa’nın Suruç ilçesi ve sınır köylerinin birçoğunda aylarca direnişte kalan Kürtlerin yanı sıra Kobanê için tüm dünya ayağa kalktı. Aralarında Nobel Barış Ödülü sahipleri ve filozofların da olduğu binlerce kişinin çağrısı ile Avrupa, Amerika, Afrika, Asya, Avustralya kıtalarında komiteler oluşturuldu. Almanya, İtalya, Fransa, Hollanda, Kıbrıs, Avusturya, İsviçre, Belçika, Yunanistan, İspanya, Çek Cumhuriyeti, İngiltere, İsveç, Danimarka, Norveç, Finlandiya, Hindistan, ABD, Arjantin, Ekvador, Honduras, Kanada, Avustralya, Venezuela, Pakistan ve Şili gibi ülkelerde organize edilen eylemlerde milyonlar sokaklara çıktı.

Denge değişimleri ve adımlar

Giderek büyüyen ve sınırları aşan bu destek, uluslararası koalisyon güçlerini süren direnişi desteklenmek zorunda bıraktırdı. Kobanê direnişi ile birlikte bölgede yeni ilişki, ittifak ve dengelerin kurulması adımları geldi. ABD liderliğinde uluslararası koalisyon güçlerinin Kobanê’de hava saldırılarına katılması, ABD’nin inisiyatifinde yürütülen Kobanê’ye havadan silah yardımı, AKP’nin yardım koridorunu açılmak zorunda kalması ve Federe Kürdistan Bölgesi’nin silahlı gücü olan peşmergelerin Kobanê’ye geçişi yaşandı.

Dünya Kobanê Günü’ne…

Dünyanın dört bir tarafından Kobanê’ye akın eden direnişçilerin yürüttüğü mücadele evrensel bir boyut kazanırken, dünyaca ünlü isimlerin çağrısıyla bu direnişe destek için 1 Kasım tarihi “Dünya Kobanê Günü” ilan edildi. O günün öncesinde Türkiye’de dönemin Başbakanı Ahmet Davutoğlu ve İçişleri Bakanı Efkan Alâ, 6-8 Ekim tarihlerinde yaşananların korkusu ile sokağa çıkılması halinde tereddütsüz müdahale edileceği yönünde açıklamalar yaptı. Bu doğrultuda da 1 Kasım sabahı başta bölge kentleri olmak üzere birçok şehirde kolluk birimleri meydan ve sokaklara konumlandırıldı. Ancak tüm bu uyarı ve önlemler, yüz binleri Dünya Kobanê Günü’nde sokağa çıkmadan vazgeçiremedi. Bu destekle emsalsiz bir direnişe sahne olan Kobanê, 134 gün sonra 26 Ocak 2015’te IŞİD’den temizlendi. Kobanê’nin ardından IŞİD hakim olduğu diğer kent ve bölgelerde de adım adım yenilgiye uğratıldı. Kürtlerin IŞİD’e karşı elde ettiği kazanım sürekli Türkiye’yi rahatsız ederken, Türkiye Suriye’de denkleme dahil olabilmek için eğitip donattığı Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) denilen paramiliter güçlerle doğrudan kendisi sahaya inerek hayata geçirmeye çalıştı. Cerablus, Ezaz, Bab’tan sonra 20 Ocak 2018’de Efrîn’e saldıran Türkiye, aylarca süren çatışmalardan sonra Efrîn’e girdi.

Serêkaniyê ve Girê Spî

Efrîn’den bir yıl sonra ‘Suriye Milli Ordusu’ adı altında topladığı paramiliter güçlerle birlikte 9 Ekim 2019’da bu kez Serêkaniyê ve Girê Spî kentlerine saldıran Türkiye, bu kentlerde de yüzlerce sivilin ölümüne neden oldu. Önce IŞİD’in ardından ise Türkiye’nin giriştiği saldırı Kürtleri yeniden tüm dünyanın gündemine oturttu.

Dünya Rojava Günü

Dünyanın dört bir yanından Türkiye’ye yönelik tepkiler yağarken, IŞİD’in saldırısına karşı 1 Kasım’ı “Dünya Kobanê Günü” olarak sahiplenen dünya halkları, Türkiye’nin giriştiği saldırılara yanıt olarak ise 2 Kasım’ı da “Dünya Rojava Günü” olarak ilan etti.

MA / Nazım Daştan / Kobanê